اثربخشی پروتکل آموزشی مبتنی بر پذیرش و تعهد بر پریشانی روانشناختی و استرس فرزندپروری مادران دارای کودک ناشنوا

نوع مقاله : مقاله علمی

نویسندگان

1 استادیار، گروه روانشناسی و آموزش کودکان استثنائی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.

2 دانشجوی دکتری، گروه روانشناسی و آموزش کودکان استثنائی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.

چکیده

فشار روانی ناشی از داشتن فرزند ناشنوا تاثیرات شگرفی بر مادران دارد. این فشار منجر به پریشانی روانشناختی و استرس فرزندپروری مادران می‌شود. از این‌رو هدف این پژوهش بررسی اثربخشی پروتکل آموزشی مبتنی بر پذیرش و تعهد بر پریشانی روانشناختی و استرس فرزندپروری مادران دارای کودک ناشنوا بود. پژوهش حاضر از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش‌آزمون-پس‌آزمون و گروه کنترل بود. جامعه‌ی آماری پژوهش تمامی مادران دارای کودک ناشنوا شهر تهران در سال 1402-1401 بود. از میان این مادران 30 مادر به روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب و سپس به شکل تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل به صورت مساوی گمارش شدند. ابزار این پژوهش مقیاس پریشانی روانشناختی و استرس فرزندپرروی بود. جلسات گروه آزمایشی شامل 8 جلسه 90 دقیقه‌ای پروتکل آموزشی مبتنی بر پذیرش و تعهد (باند و همکاران، 2011) بود که به صورت گروهی اجرا شد. داده‌ها با استفاده از روش تحلیل کوواریانس چندمتغیره تحلیل شدند. نتایج نشان داد پروتکل مبتنی بر پذیرش و تعهد منجر به کاهش پریشانی روانشناختی و استرس فرزندپروری مادران شده است (05/0>P). با استناد به نتایج به دست آمده پروتکل آموزشی مبتنی بر پذیرش و تعهد در کاهش پریشانی روانشناختی و کاهش استرس فرزندپروری موثر است. نتایج این پژوهش می‌تواند در کمک به کاهش مشکلات روانشناختی خانواده‌های دارای کودک ناشنوا و در نتیجه کاستن بار هزینه‌های سلامت روان این خانواده‌ها موثر باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The effectiveness of the training protocol based on acceptance and commitment on psychological distress and parenting stress of mothers with deaf children

نویسندگان [English]

  • Fatemeh Nikkhoo 1
  • Somaiyeh Fathipoor 2
1 Assistant professor, Department of Psychology and Education of Exceptional Children, Faculty of Psychology and Educational Sciences, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran.
2 Ph.D. Student of Psychology and Education of Exceptional Children, Department of Psychology and Education of Exceptional Children, Faculty of Psychology and Educational Sciences, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

The mental pressure caused by having a deaf child has tremendous effects on mothers. This pressure leads to psychological distress and parenting stress for mothers. Therefore, the aim of this study was to investigate the effectiveness of the training protocol based on acceptance and commitment on the psychological distress and parenting stress of mothers with deaf children. The current research was a semi-experimental type with pre-test-post-test and control group. The statistical population was all mothers with deaf children in Tehran. Among these mothers, 30 mothers were selected by available sampling method and then randomly assigned to two experimental and control groups equally. The instrument of this study was the scale of psychological distress and stress of the overbearing child. The sessions of the experimental group consisted of 8 90-minute sessions of acceptance and commitment-based therapy (Bond et al., 2011), which were implemented as a group. Data were analyzed using multivariate analysis of covariance. The results showed that the training protocol based on acceptance and commitment has led to the reduction of psychological distress and parenting stress of mothers (p<0.05). Based on the obtained results, the training protocol based on acceptance and commitment is effective in reducing psychological distress and reducing parenting stress. The results of this study can be effective in helping to reduce the psychological problems of families with deaf children and thus reducing the mental health costs of these families.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Training Protocol based on Acceptance and Commitment
  • Psychological Distress
  • Parenting Stress
  • Mothers
  • Deaf Child

مراجع

بهادری خسروشاهی، جعفر و حبیبی کلیبر، رامین. (1395). تاثیر آموزش مبتنی بر پذیرش و تعهد بر معناداری ندگی و خودافشایی هیجانی در مادران دارای فرزند کم توان ذهنی. فصلنامه افراد استثنایی، 6(23)، 105-83.
پوریافرانی، فریبا؛ اعتمادی، عذرا؛ اکبرزاده، مهدی؛ جزایری، رضوان السادات (1394). بررسی نقش ویژگی‌های شخصیت مادر، تعارض زناشویی مادر، سبک حل تعارض مادر و سبک حل تعارض دختر در پیش بینی تعارض مادر- دختر. زن و جامعه، 6(3)، 126-105.
رضاییان بیلندی، حسین؛ منیرپور، نادر؛ حسن آبادی، حمیدرضا (1395). تبیین تنوع طلبی جنسی بر اساس طرح واره‌های ناسازگار اولیه سبک‌های فرزندپروری و خلق و خو. اندیشه و رفتار در روانشناسی بالینی (اندیشه و رفتار)، 10(40)، 16-7.
شیخ الاسلامی، علی و سیداسماعیلی قمی، نسترن. (1398). اثربخشی آموزش فنون مبتنی بر ذهن آگاهی بر پریشانی روانشناختی مادران دارای فرزند با ناتوانی یادگیری خاص. روانشناسی افراد استثنایی، 9(34)، 196-183.
شیخ الاسلامی، علی و محمدی، نسیم. (1401). مروری بر روان‌درمانی‌های موج سوم. انتشارات نایاب.
شیخ الاسلامی، علی؛ محمّدی، نسیم و سیداسماعیلی قمی، نسترن. (1395). مقایسه‌ی استرس والدگری، شادکامی و انعطاف‌پذیری شناختی مادران دارای فرزند کم‌توان ذهنی و ناتوان یادگیری. مجله‌ی ناتوانی یادگیری، 5(4)، 42-25.
عظیمی‌فر، شیرین؛ جزایری، رضوان السادات؛ فاتحی زاده، مریم السادات؛ عابدی، احمد (1397). بررسی اثربخشی آموزش فرزندپروی مبتنی بر پذیرش و تعهد بر خودکارآمدی والدینی مادرانِ کودکان دارای مشکلات رفتاری برونی سازی شده. نشریه خانواده پژوهی، 14(55)، 457-443.
فدایی، زهرا، دهقانی، محسن، طهماسبیان، کارینه، فرهادی، فاطمه. (1389). بررسی ساختار عاملی، اعتار و روایی فرم کوتاه- شاخص استرس فرزندپروری (PSI-SF) مادارن کودکان عادی 7 تا 12 ساله. مجله تحقیقات علوم رفتاری، 8(16)، 91-81.
Abidin R., R. (1995). Parenting stress index. Florida: Psychological Assessment.
Batink, T., Bakker, J., Vaessen, T., Kasanova, Z., Collip, D., van Os, J., ... & Peeters, F. (2016). Acceptance and commitment therapy in daily life training: a feasibility study of an mHealth intervention. JMIR mHealth and uHealth, 4(3), e103.
Breslau, J., Finucane, M. L., Locker, A. R., Baird, M. D., Roth, E. A., & Collins, R. L. (2021). A longitudinal study of psychological distress in the United States before and during the COVID-19 pandemic. Preventive medicine, 143, 106362.‏ https://doi.org/10.1016/j.ypmed.2020.106362
Burgdorf, V., Szabó, M., & Abbott, M. J. (2019). The effect of mindfulness interventions for parents on parenting stress and youth psychological outcomes: A systematic review and meta-analysis. Frontiers in psychology, 10, 1336.‏ https://doi.org/10.3389/fpsyg.2019.01336
Burnette, J. L., Knouse, L. E., Vavra, D. T., O'Boyle, E., & Brooks, M. A. (2020). Growth mindsets and psychological distress: A meta-analysis. Clinical Psychology Review, 77, 101816.‏ https://doi.org/10.1016/j.cpr.2020.101816
Caselli, N., Pyers, J., & Lieberman, A. M. (2021). Deaf children of hearing parents have age-level vocabulary growth when exposed to American Sign Language by 6 months of age. The Journal of Pediatrics, 232, 229-236.‏ https://doi.org/10.1016/j.jpeds.2021.01.029
Chung, G. S. K., Chan, X. W., Lanier, P., & Wong, P. Y. J. (2023). Associations between work–family balance, parenting stress, and marital conflicts during COVID-19 pandemic in Singapore. Journal of Child and Family Studies, 32(1), 132-144.‏ https://doi.org/10.1007/s10826-022-02490-z
Daly, M., & Robinson, E. (2021). Psychological distress and adaptation to the COVID-19 crisis in the United States. Journal of psychiatric research, 136, 603-609.‏ https://doi.org/10.1016/j.jpsychires.2020.10.035
Fang, Y., Luo, J., Boele, M., Windhorst, D., van Grieken, A., & Raat, H. (2022). Parent, child, and situational factors associated with parenting stress: a systematic review. European Child & Adolescent Psychiatry, 1-19.‏ https://doi.org/10.1007/s00787-022-02027-1
Flaherty, S. C., & Sadler, L. S. (2022). Parenting stress among adolescent mothers: An integrative literature review. Western Journal of Nursing Research, 44(7), 701-719.‏ https://doi.org/10.1177/01939459211014241
Freitas, E., Simões, C., Santos, A. C., & Mineiro, A. (2022). Resilience in deaf children: A comprehensive literature review and applications for school staff. Journal of Community Psychology, 50(2), 1198-1223.‏ https://doi.org/10.1002/jcop.22730
Holly, L. E., Fenley, A. R., Kritikos, T. K., Merson, R. A., Abidin, R. R., & Langer, D. A. (2019). Evidence-base update for parenting stress measures in clinical samples. Journal of Clinical Child & Adolescent Psychology, 48(5), 685-705.‏ https://doi.org/10.1080/15374416.2019.1639515
Ivanova, E., Lindner, P., Ly, K. H., Dahlin, M., Vernmark, K., Andersson, G., & Carlbring, P. (2016). Guided and unguided Acceptance and Commitment Therapy for social anxiety disorder and/or panic disorder provided via the Internet and a smartphone application: A randomized controlled trial. Journal of anxiety disorders, 44, 27-35.
Keles, B., McCrae, N., & Grealish, A. (2020). A systematic review: the influence of social media on depression, anxiety and psychological distress in adolescents. International Journal of Adolescence and Youth, 25(1), 79-93.‏ https://doi.org/10.1080/02673843.2019.1590851
Korte, J. (2022). YoungDeafDesign: Participatory design with young Deaf children. International Journal of Child-Computer Interaction, 34, 100542.‏ https://doi.org/10.1016/j.ijcci.2022.100542
Li, Y., Wang, Y., Jiang, J., Valdimarsdóttir, U., Fall, K., Fang, F., . . . Zhang, W. (2021). Psychological distress among health professional students during the COVID-19 outbreak. Psychological Medicine, 51(11), 1952-1954. doi:10.1017/S0033291720001555
Opoku, M. P., Nketsia, W., Benefo, E. B., & Mprah, W. K. (2022). Understanding the parental experiences of raising deaf children in Ghana. Journal of Family Studies, 28(4), 1235-1254.‏ https://doi.org/10.1080/13229400.2020.1815557
Ormel, E., Giezen, M. R., Knoors, H., Verhoeven, L., & Gutierrez-Sigut, E. (2022). Predictors of word and text reading fluency of deaf children in bilingual deaf education programmes. Languages, 7(1), 51.‏ https://doi.org/10.3390/languages7010051
Petzold, M. B., Plag, J., & Ströhle, A. (2020). Dealing with psychological distress by healthcare professionals during the COVID-19 pandemia. Der Nervenarzt, 91, 417-421.‏ https://doi.org/10.1007/s00115-020-00905-0
Ríos, M., Zekri, S., Alonso-Esteban, Y., & Navarro-Pardo, E. (2022). Parental Stress Assessment with the Parenting Stress Index (PSI): A Systematic Review of Its Psychometric Properties. Children, 9(11), 1649.‏ https://doi.org/10.3390/children9111649
Sandoval-Obando, E., Alcaide, M., Salazar-Muñoz, M., Peña-Troncoso, S., Hernández-Mosqueira, C., & Gimenez-Serrano, S. (2022). Raising children in risk neighborhoods from Chile: Examining the relationship between parenting stress and parental adjustment. International journal of environmental research and public health, 19(1), 45.‏ https://doi.org/10.3390/ijerph19010045
Spinelli, M., Lionetti, F., Setti, A., & Fasolo, M. (2021). Parenting stress during the COVID‐19 outbreak: Socioeconomic and environmental risk factors and implications for children emotion regulation. Family process, 60(2), 639-653.‏ https://doi.org/10.1111/famp.12601
Wilkinson, E., & Morford, J. P. (2020). How bilingualism contributes to healthy development in deaf children: A public health perspective. Maternal and Child Health Journal, 24, 1330-1338.‏ https://doi.org/10.1007/s10995-020-02976-6.
مطالعات روانشناسی تربیتی
دوره 20، شماره 50
شهریور 1402
صفحه 178-166

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار