نقش هوش هیجانی و شفقت به خود در پیشبینی فرسودگی تحصیلی با واسطه گری کمک طلبی تحصیلی

نوع مقاله : مقاله علمی

نویسندگان

1 کارشناس‌ارشد روانشناسی تربیتی، دانشگاه یزد، یزد، ایران.

2 دانشیار، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه یزد، یزد، ایران.

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش هوش هیجانی و شفقت به خود در فرسودگی تحصیلی با واسطه‌گری کمک‌طلبی تحصیلی در دانشجویان انجام گرفت. این مطالعه از حیث هدف، بنیادی و از نظر روش توصیفی و از نوع همبستگی بود. جامعه آماری این پژوهش کلیه دانشجویان مقطع کارشناسی مشغول به تحصیل در دانشگاه یزد به تعداد 9022 نفر بودند. در این بین 368 دانشجو جهت شرکت در این پژوهش به روش نمونهگیری در دسترس انتخاب شدند و به مقیاسهای فرسودگی تحصیلی برسو (2007)، پرسشنامه شفقت به خود- فرم بلند (2003)، پرسشنامه کمک‌طلبی ریان و پینتریچ (1382) و پرسشنامه هوش هیجانی گریوز و برادبری (2004) پاسخ دادند. جهت تحلیل و تجزیه داده‌ها از ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل مسیر استفاده شد. یافتهها نشان دادند که هوش هیجانی، شفقت به خود و کمکطلبی تحصیلی با فرسودگی تحصیلی رابطه منفی و معناداری در سطح 01/0 دارند. همچنین، نتایج تحلیل مسیر بیان کرد شفقت به خود و هوش هیجانی به صورت غیرمستقیم و منفی، با واسطهگری کمکطلبی تحصیلی بر فرسودگی تحصیلی اثرگذار هستند. کمکطلبی تحصیلی و شفقت به خود نیز می‌توانند به صورت مستقیم و منفی فرسودگی تحصیلی را پیشبینی کنند. اما هوش هیجانی، فرسودگی تحصیلی را به صورت مستقیم پیشبینی نمیکند. در مجموع میتوان نتیجه گرفت که می‌توان با استفاده از راهبردهای خود شفقت‌‌ورزانه، روش‌‌های تدریس مشارکتی جهت افزایش ظرفیت‌های کمک‌طلبی تحصیلی و مهارت‌های خودتنظیمی مرتبط با هوش هیجانی در ابتدا بر آثار نامطلوب فرسودگی تحصیلی فائق آمد و در ادامه به عنوان راهکارهایی پیشگیرانه از رخداد فرسودگی تحصیلی پیشگیری به عمل آورد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The role of emotional intelligence and self-compassion in predicting of academic burnout with the mediating role of academic help-seeking

نویسندگان [English]

  • Fatemeh Farjam 1
  • Kazem Barzegar Bafrooei 2
  • Mehdi Rahimi 2
1 Master of Educational Psychology, Yazd University, Yazd, Iran.
2 Associate Professor, Department of educational and psychology sciences, Yazd University, Yazd, Iran.
چکیده [English]

The aim of this study was to investigate the role of emotional intelligence and self-compassion on academic burnout mediated by academic help seeking. The present study was a descriptive and correlational study. The statistical population of this study was all undergraduate students studying in Yazd University in the academic year of 2018-2019, numbering 9022 people. Meanwhile, 368 students were selected to participate in this research by available sampling method, and in order to collect data, they used Berso's academic burnout scales (2007), self-compassion questionnaire-long form (2003), Ryan and Pintrich's help-seeking questionnaire (2012). Pearson's correlation coefficient and path analysis were also used to analyze the data. Findings showed that emotional intelligence, self-compassion and academic help-seeking have a negative and significant relationship with academic burnout at the 0.01 level. The results of path analysis also indicated that self-compassion and emotional intelligence are able to indirectly and negatively affect academic burnout through mediation of academic help-seeking. Academic help-seeking and self-compassion can also directly and negatively predict academic burnout. But emotional intelligence does not directly predict academic burnout. Overall, according to the obtained results, it can be concluded that by using self-compassion strategies, cooperative teaching methods to increase academic help-seeking capacities and self-regulation skills related to emotional intelligence, the adverse effects of academic burnout can be overcome at first, and then as Preventive strategies to prevent the occurrence of academic burnout.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Emotional intelligence
  • Self-compassion
  • Academic help seeking
  • Academic burnout

مراجع

افشاری، علی، غفاری، مظفر (1397). مدل ساختاری بی‌علاقگی تحصیلی دانشجویان علوم پزشکی بر اساس متغیرهای حس انسجام، خوددلسوزی و هوش شخصی. مجله پژوهش در آموزش علوم پزشکی. 10(4)، 51-60.
برادبری، تی و گریوز، جی (1384). "هوش هیجانی :مهارت‌ها و آزمون‌ها" . ترجمة مهدی گنجی، تهران : نشرساوالان.
پیمانی‌فروشانی، راضیه، و عسکری، پرویز. (1397). رابطه اضطراب امتحان و هوش هیجانی با عملکرد تحصیلی و فرسودگی تحصیلی در دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز. فصلنامه رهبری و مدیریت آموزشی، (12)4، 73-59.
تقوایی‌نیا، علی. (1397). تاثیر آموزش راهبردهای فراشناختی بر کمک‌طلبی و تعلل‌ورزی تحصیلی دانشجویان مشروطی. فصلنامه راهبردهای شناختی در یادگیری، (6)11، 214-193.
حسینی‌لرگانی، مریم (1398). عوامل مؤثر بر فرسودگی تحصیلی: مقایسه‌ای بین دانشجویان فنی و مهندسی با سایر دانشجویان نظام آموزش عالی ایران. فصلنامه آموزش مهندسی ایران، 21(84)، 51-31.
خسروی، صداله، صادقی، مجید و یابنده، محمدرضا (1392). کفایت روانسنجی مقیاس شفقت به خود. روش‌ها و مدل‌های روانشناختی. 3(13)، 58-47.
ساویز، مرضیه (1391). بررسی رابطه بین کمالگرایی، فرسودگی تحصیلی، کیفیت تجارب یادگیری و پیشرفت تحصیلی در بین دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه یزد.پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه یزد.
شفیع‌رعیت، فهیمه؛ ذوقی، لیلا. (1401). الگوی ساختاری اضطراب امتحان بر اساس اشتیاق تحصیلی، کمال‌گرایی و مدیریت زمان با میانجی‌گری کمک‌طلبی تحصیلی در دانش‌آموزان. آموزش در علوم انتظامی، 10(39)، 74-41.
شیخ الاسلامی، علی؛ بشاشی، زهرا و جعفری، علی. (1398). مقایسه‌ی پردازش هیجانی، کمک‌طلبی تحصیلی و اهداف پیشرفت در دانش‌آموزان با اضطراب امتحان بالا و پایین. فصلنامه روانشناسی تربیتی، 15(54)، 157-137.
صمصامی، اعظم؛ ذوقی، لیلا؛ شریعت‌باقری، محمدمهدی. (1401). ارائه مدل ساختاری کمک‌طلبی بر اساس خودتعیین‌گری، خوشفقت‌ورزی و شکفتگی با نقش میانجی درگیری تحصیلی و باورهای انگیزشی دانش‌آموزان. فصلنامه مطالعات برنامه درسی ایران، 17(66)، 334-315.
ظفرنیا، سیما، و علی دوستی، فاطمه. (1401). رابطه هویت تحصیلی و فرسودگی تحصیلی دانشجویان با نقش میانجی  جهت گیری هدفی. پویش درآموزش علوم تربیتی و مشاوره، 8(17 )، 170-146.
عباسی، محمد، داودی، حسین، حیدری، حسن، پیرانی، ذبیح (1398). اثربخشی آموزش مثبت‌نگر و خوددلسوزی شناختی بر خودکارآمدی، فرسودگی و خودتنظیمی تحصیلی دانشجویان. مجله دانشکده پزشکی مشهد. 26(4)، 1660-1649.
عبدالرضاپور, پریسا؛ قنبری, نسیم. (1399). تأثیر آموزش هوش هیجانی و هوش معنوی بر بهبود عملکرد زبان‌آموزان انگلیسی در مهارت‌های چهارگانه. مجله مطالعات روانشناسی تربیتی، 17(40)، 97-76.
فروغی، علی‌اکبر؛ خانجانی، سجاد؛ رفیعی، سحر و طاهری، امیرعباس (1398). شفقت به خود: مفهوم‌بندی، تحقیقات و مداخلات (مروری کوتاه). مجله روانشناسی و روانپزشکی شناخت، 6(6)، 87-77.
فطین، شهاب، حسینیان، سیمین، اصغرنژادفرید، علبی‌اصغر، ابوالمعالی، خدیجه (1396). ارزیابی مدل نقش مهارت حل مسئلۀ اجتماعی و سرمایۀ روانشناختی بر فرسودگی تحصیلی با میانجی‌گری کمک‌طلبی از همسالان و وجدان تحصیلی پژوهشنامه روانشناسی مثبت. 3(3)، 90-75.
قنبری‌طلب، محمد و خرمایی، فرهاد (1395). پیش‌بینی کمک‌طلبی تحصیلی توسط باورهای هوشی با واسطه‌گری احساسات شرم و گناه. مطالعات آموزش و آموزشگاهی. 5(15)، 100- 86.
کرمی، رزاق، شریفی، طیبه، نیکخواه، محمد و غضنفری، احمد (1397). بررسی تأثیر آموزش خوددلسوزی شناختی بر بهزیستی تحصیلی. دوماهنامه علمی-پژوهشی راهبــردهای آموزش در علوم پزشکی, 11(4), 22-17.
کشاورزافشار، حسین و میرزایی، جواد(1397). بررسی رابطه سازگاری اجتماعی، هوش هیجانی و راهبردهای انگیزشی با اضطراب تحصیلی دانشجویان. فرهنگ مشاوره و روان‌درمانی، 9(34)، 238- 211.
گنجی، حمزه، میرهاشمی، مالک، ثابت، مهرداد (1385). هنجاریابی مقدماتی آزمون هوش هیجانی برادبری-گریوز. فصلنامه اندیشه و رفتار، 2، 35-23.
مرزوقی، رحمت‌اله؛ حیدری، معصومه، حیدری، الهام (1392). بررسی رابطه عدالت آموزشی با فرسودگی تحصیلی دانشجویان دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی. مجله مرکز مطالعات و توسعه آموزش پزشکی، 3(10)، 216-210.
محمودیان، حسن، صفری، هادی، آقایی، حدیث، رضوانی‌فر، شیرین و میرمحمدتبار، سیدعبداله (1391). مقایسه رفتارهای کمک‌طلبی تحصیلی در دانش‌آموزان عادی و دانش‌آموزان دارای ناتوانی یادگیری ریاضی. ناتوانی‌های یادگیری. 2(1)، 107-119.
نریمانی، محمد؛ عینی، ساناز، و تقوی، رامین. (1397). تبیین فرسودگی تحصیلی دانش‌آموزان بر اساس خوددلسوزی و حس انسجام. فصلنامه سلامت روان کودک، (5)1، 48-36.
نوشادی، سهیلا؛ شیخ الاسلامی، راضیه. (1396). رابطه ساختار کلاس و سازگاری دانشجویان با دانشگاه: نقش واسطه ای فرسودگی تحصیلی. مجله مطالعات روانشناسی تربیتی، 14(25)، 152-123.
وظیفه‌خواه، فرزانه؛ گنجعلی، زهره، شهرکی، صدیقه؛ نورا، زهرا. (1401). بررسی رابطه فرسودگی تحصیلی و مولفه‌های آن با بی‌صداقتی تحصیلی دانش‌آموزان. مجله پیشرفت‌های نوین در روانشناسی، علوم تربیتی و آموزش و پرورش، 5(51)، 591-613.
همتی، رضا؛ صادقی، اسما (1397). تحلیلی بر فرسودگی تحصیلی در میان دانشجویان دانشگاه اصفهان. مسائل اجتماعی ایران، 9(2)، 257- 233.
Al-Bahrani, M. A. (2014). A Qualitative Exploration of Help-Seeking Process. Advances in Applied Sociology, 4, 157-172.
Astatke, M. (2018). First‑Year College Students’ Emotional Intelligence and Help-Seeking Behaviors as Correlates of their Academic Achievement. Journal of Student Affairs in Africa, 6(2), 29–50.
Barnett, M. D., & Flores, J. (2016). Narcissus, exhausted: Self-compassion mediates the relationship between narcissism and school burnout. Personality and Individual Differences, 97, 102-108.
Cheraghian, H., Faskhodi, B. Z., Heidari, N., & Sharifi, P. Y. (2016). Self-compassion as a relationship moderator between academic burnout and mental health in students. Int. J. Academic Research in Progressive Education and Development, 5(2), 128-138.
Hajisabbagh, N., Fereidooni-Moghadam, M., Masoudi, R., & Etemadifar, M. (2020). The effect of an emotional intelligence component program on happiness in patients with epilepsy. Epilepsy & Behavior, 106, 106972.
Holt, L. J. (2014). Attitudes about help-seeking mediate the relation between parent attachment and academic adjustment in first-year college students. Journal of College Student Development, 55(4), 418-423.
Iqbal, J., Asghar, M. Z., Ashraf, M. A., & Yi, X. (2022). The impacts of emotional intelligence on students’ study habits in blended learning environments: the mediating role of cognitive engagement during COVID-19. Behavioral sciences, 12(1), 14.
Loi, N. M., & Pryce, N. (2022). The role of mindful self-care in the relationship between emotional intelligence and burnout in university students. The Journal of psychology, 156(4), 295-309.
Long, P., & Neff, K. D. (2018). Self-compassion is associated with reduced self-presentation concerns and increased student communication behavior. Learning and Individual Differences, 67, 223-231.
Mihlon, M. A. (2010). The role of self- theories of intelligence and self- efficacy in adaptive help seeking by college students. The City University of New York.
Neff, K. D., Kirkpatrick, K. L., & Rude, S. S. (2007). Self-compassion and adaptive psychological functioning. Journal of research in personality, 41(1), 139-154.
Neff, K., Hsieh, Y., & Dejitterat, K. (2005). Self-Compassion, Achievement Goals, and Coping with Academic Failure. Self and Identity, 4, 263-287.
Salami, S. O., Taiwo, A. K., & Ige, A. (2015). Influence of Emotional Intelligence, Sense of Coherence and Self-Concept on Attitudes towards Help-Seeking Behaviour among Secondary School Adolescents in Ibadan Metropolis. IJES, 15, 269- 283.
Salmela-Aro,., Kiuru, N., Leskinen, E., & Nurmi, J. E. (2009). School burnout inventory (SBI) reliability and validity. European journal of psychological assessment, 25(1), 48-57.
Selberg, L., Maxa, V., Busscher, E. (2010). “Life after probation”. Academic Advising Today, 37(4), 217-237.
Wang, M., Guan, H., Li, Y., Xing, C., & Rui, B. (2019). Academic burnout and professional self-concept of nursing students: A cross-sectional study. Nurse education today, 77, 27-31.
Wang, Q., Sun, W. & Wu, H. (2022). Associations between academic burnout, resilience and life satisfaction among medical students: a three‑wave longitudinal study. BMC Med Education, 22(248), 1-11.
Williams, J. D. Takaku, S. (2011). “Help seeking, self- efficacy, and writing performance among college students”. Journal of Writing Research, 3(1), 1-18.
Wimberley, T. (2017). Perfectionism, help-seeking, and self-compassion. Ph.D. Thesis. University of Florida.
مطالعات روانشناسی تربیتی
دوره 20، شماره 50
شهریور 1402
صفحه 129-114

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار