اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد در افزایش امیدواری و کاهش هیجانات منفی دانش‌آموزان پسر پایه نهم

نوع مقاله : مقاله علمی

نویسندگان

1 گروه روانشناسی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران

2 دانشیار گروه روانشناسی و علوم تربیتی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران،

چکیده

هدف پژوهش حاضر، تعیین اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد در افزایش امیدواری و کاهش هیجانات منفی دانش­آموزان پسر پایه نهم بود. طرح پژوهش نیمه آزمایشی از نوع پیش­آزمون و پس­آزمون با گروه کنترل بود. تعداد 34 نفر با استفاده از نمونه‌گیری خوشه­ای چندمرحله‌ای انتخاب و به‌صورت تصادفی در دو گروه (17 نفر گروه آزمایش و 17 نفر گروه کنترل) جایگزین شدند. گروه آزمایش 8 جلسه 90 دقیقه­ای و به مدت دو ماه آموزش مبتنی بر پذیرش و تعهد دریافت کرد و گروه کنترل در این مدت هیچ آموزشی را دریافت نکرد. برای جمع­آوری اطلاعات از پرسشنامه امیدواری اشنایدر و مقیاس افسردگی، اضطراب و استرس (DASS-21) استفاده شد. برای تحلیل داده­ها از آزمون­های تحلیل کوواریانس چند متغیری و تحلیل کوواریانس تک متغیری استفاده شد. نتایج حاصل از آزمون تحلیل کوواریانس چند متغیره نشان داد که درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد اثر معنی‌داری بر روی امیدواری و هیجانات منفی دارد و باعث افزایش امیدواری و کاهش هیجانات منفی در دانش آزمون پسر پایه نهم شد؛ بنابراین درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد می‌تواند در افزایش امیدواری و کاهش هیجانات منفی دانش­آموزان پسر مورد کاربرد قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Effectiveness of Acceptance and Commitment Therapy in Increasing Hope and Decreasing Negative Excitements of Male Students in the Ninth-Grade

نویسندگان [English]

  • abbas hani asl hizani 1
  • Ali Farnam 2
1 Department of Psychology, Faculty of Psychology and Educational Sciences, Sistan and Baluchestan University, Zahedan, Iran
چکیده [English]

                                                                                              The objective of this study was to delimit the efficiency of acceptance and commitment therapy in enhancing hope and decreasing negative emotions of 9th-grade male students. The research design was semi-experimental of a pre-test and post-test type with a control group. The statistical population of this examination consisted of all 9th-grade male students of Zahedan who were studying in the academic year of 2017-2018. Multi-stage cluster sampling picked 34 people and randomly assigned to two groups (17 in the experimental group and 17 in the control group). The experimental group received eight sessions of 90 minutes’ acceptance and commitment training during two months, while the control group did not receive any training during this period. Schneider's Hope Questionnaire and Depression, Anxiety and Stress Scale (DASS-21) were employed for data collection. Multi-variable and single-variable covariance analysis was adopted to analyze the data. The results of multivariate analysis of covariance revealed that acceptance and commitment therapy had a significant impact on hope and negative sentiments and ended in a rise of hope and reduction of negative emotions in the 9th-grade male students. Hence, acceptance and commitment therapy can be utilized in improving the hope and lessening the negative emotions of male students.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Acceptance and Commitment Therapy
  • Hope
  • Negative Excitement
  • Male students
1.اسدزندی، مینو؛ سیاری، رقیه؛ عبادی، عباس؛ سنایی نسب، هرمز (1390). میزان فراوانی افسردگی، اضطراب و استرس در پرستاران نظامی. مجله طب نظامی، 13 (2)، 108-103.
2.اسدی مبارکه، نصیبه (1395).بررسی رابطه آموزش ترغیبی و هیجان‌های تحصیلی با عملکرد درسی دانش آموزان پایه ششم شهر شیراز سال 1395-1394. پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته آموزش و پرورش دبستانی، دانشگاه علامه طباطبائی.
3.ایزدی طامه، احمد؛ حسین زاده، مینا؛ عزت آقاجری، پروانه (1393). رابطه سبک‌های دلبستگی با عزت‌نفس و امید در دانشجویان پرستاری. فصل‌نامه دانشگاه علوم پزشکی زابل، 6 (1)، 25-16.
4.ایزدی، راضیه؛ عابدی، محمد رضا (1393). درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد. تهران: انتشارات جنگل و کاوشیار.
5.برادران، مجید؛ زارع، حسین؛ علی پور،احمد؛ ولی اله، فرزاد (1395). مقایسه اثربخشی درمان مبتنی بر تعهد و پذیرش و مصاحبه انگیزشی بر کاهش اضطراب، افسردگی، فشار روان‌شناختی و افزایش امید بیماران مبتلا به فشار خون اساسی. مجله روانشاسی بالینی، 8 (4)، 105-95.
6.حیدر­زاده، مهدی؛ رسولی، مریم؛ محمدی شاه بلاغی، فرحناز؛ علوی­مجد، حمید؛ میرزایی، حمیدرضا؛ طهماسبی، مامک (1394). بررسی ابعاد رشد پس از سانحه ناشی از سرطان دربیماران نجات‌یافته از آن. مجله پرستاری و مامایی جامع‌نگر، 25 (76)، 41-31.
7.رحیمی، ندا (۱۳۹۳).اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و درمان میان فردی در کاهشاضطراب و افسردگی دانش آموزان مبتلا به فوبی اجتماعی.پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته روانشناسی، دانشگاه محقق اردبیلی.
8.رضایی، اکبر (1395). رابطه باورهای انگیزشی و هوشی، تصورات از یادگیری و ویژگی‌های شخصیتی با هیجان‌های مثبت و منفی تحصیلی دانشجویان. فصلنامه پژوهش‌های نوین روانشناختی،11 (44)، 114-89.
9.سامانی، سیامک؛ جوکار، بهرام. (1386). بررسی اعتبار و روایی فرم کوتاه مقیاس افسردگی، اضطراب و استرس. مجله علوم اجتماعی و علوم انسانی شیراز، 77، 65-55.
10.سعیدی منش، محسن؛ بابایی، زهرا (1396). اثربخشی درمان گروهی مبتنی بر پذیرش و تعهد بر اضطراب و عزت ‌نفس نوجوانان 14 تا 18 سال دارای لکنت. مجله مطالعات ناتوانی، 7 (13)، 6-1.
11.شکری، امید؛ کدیور، پروین؛ نقش، زهرا؛ غنایی، زیبا؛ دانشورپور، زهره؛ مولایی، محمد (1386). صفات شخصیت، استرس تحصیلی و عملکرد تحصیلی. مطالعات روان‌شناختی، 3 (3)، 48-25.
12.صاحبی، علی؛ اصغری، محمدجواد؛ سالاری، راضیه سادات (1384). اعتباریابی مقیاس افسردگی، اضطراب و تنیدگی (DASS-21) برای جمعیت ایرانی. فصلنامه روانشناسان ایرانی، 1 (4)، 54-36.
13.صبور، سهیلا؛ کاکابرایی، کیوان (1395). اثربخشی گروه درمانی پذیرش و تعهد بر میزان علائم افسردگی، استرس و شاخص‌های درد در زنان مبتلا به درد مزمن. مجله پژوهش توانبخشی در پرستاری، 2 (4)، 8-1.
14.عرب، علی (1396). رابطه امید به زندگی، نگرش به رفتار بزهکارانه و تجربه مصرف مواد مخدر در دانش‌آموزان پسر دوره دوم متوسطه مدارس شیرآباد و مرکز شهر زاهدان. مجله مطالعات روانشناسی تربیتی، 14 (28)، 168-149.
15.علوی زاده، فرانک؛ شاکریان، عطا (1395). درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر کاهش علائم استرس، اضطراب و افسردگی زنان دارای تجربه روابط فرازناشویی (عاطفی، جنسی). نشریه روان پرستاری، 4 (6)، 13-8.
16.فرنام، علی (1397). اثربخشی آموزش مهارت حل مسئله و مدیریت خشم بر کاهش تعارضات والد نوجواندربیندانش‌آموزانپسر. مجله مطالعات روانشناسی تربیتی، 15 (29)، 176-149.
17.فروزانفر، آزاده (1395). درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و اختلالات مصرف مواد: مروری نظری و پژوهشی. فصلنامه سلامت اجتماعی و اعتیاد، ۳(۹)، 160-139.    
18.کنعانی، کبری؛ هادی، سمیرا؛ طیبی نیا نائینی، پریناز(۱۳۹۳). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد برنوجوانان مبتلا به اختلال استرس پس از آسیب ناشی از سوانح رانندگی در استان اصفهان. پژوهش توانبخشی در پرستاری، ۱(۲)، ۳2 -۲۲.
19.لی هی، رابرت؛ تیرچ، دنیس؛ناپولیتانو، لیزا (2011). تکنیک های تنظیم هیجان در روان درمانی. (ترجمه: عبدالرضا منصوری راد، 1392). تهران: نشر ارجمند.
20.محمودی، حجت؛ قادری، صابر (1396). اثربخشی درمان گروهی مبتنی بر پذیر شو تعهد بر افسردگی، استرس و اضطراب معتادان ِترک کرده زندان ِمرکزی تبریز. فصلنامه اعتیادپژوهی، 11 (43)، 210-195.
21.مرتضوی طباطبایی، عبدالرضا؛ رمضانخانی، علی؛ قارلی­پور، ذبیح الله؛ بابایی حیدر­آبادی، اکبر؛ توسلی، الهه؛ مطلبی قائن، مسعود؛ گیلاسی، حمید رضا؛ کرمانی رنجبر، طاهره؛ فخارزاده، محمد. (1392). بررسی عوامل موثر بر افسردگی، استرس درک شده و حمایت اجتماعی درک شده و ارتباط میان آن­ها در دانشجویان ساکن خوابگاه­های دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی. مجله علوم دانشگاه علوم پزشکی ایلام، 21 (4)، 106-99.
22.مرمرچی نیا، مژگان؛ ذوقی پایدار، محمدرضا (1396). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر امیدواری و شادکامی نوجوانان دختر تحت پوشش بهزیستی. فصلنامه علمی- پژوهشی روان‌شناسی کاربردی، 11 (2)، 174-157.
23.مژدهی، محمدرضا؛ اعتمادی، احمد؛ فلسفی نژاد، محمدرضا (1390). بررسی میانجی­های درمانی و اثربخشی درمان پذیر شو تعهد در کاهش علائم اختلال اضطراب فراگیر. فصلنامه فرهنگ مشاور هوروان درمانی،2 (7)، 30-2.
24.والتز، توماس چی؛ هیز، استیون سی. (۲۰۱۰). درمان وابسته به پذیرش و تعهد اکت. (ترجمه: علی اکبرسیف، ۱۳۹۴). تهران: نشر دیدار.
25.هنرپروران؛ نازنین (1393). بررسی اثربخشی رویکرد پذیرش و تعهد (ACT)بر بخشش و سازگاری زناشویی زنان آسیب‌دیده از خیانت همسر. مجله زن و جامعه، 5 (3)،150-135.