مدل علی جو روانی ـ اجتماعی کلاس و احساس دلزدگی تحصیلی با نقش واسطه‌ای خودکارآمدی تحصیلی در دانش‌آموزان دوره دوم متوسطه

نوع مقاله : مقاله علمی

نویسندگان

1 دانشیار گروه علوم تربیتی، دانشگاه پیام نور، ایران

2 دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه تحقیقات آموزشی، دانشگاه پیام نور، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر، بررسی تأثیر ابعاد جوّ روانی- اجتماعی کلاس بر احساس دلزدگی تحصیلی دانش‌آموزان دبیرستانی با نقش واسطه‌ای ابعاد خودکارآمدی تحصیلی بود. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری شامل تمامی دانش‌آموزان دختر و پسر سال سوم دوره دوم متوسطه شهر برازجان در سال تحصیلی 97- 1396 بود که با روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای تعداد 328 نفر به عنوان نمونه انتخاب گردیدند و به پرسشنامه‌های پژوهش که شامل مقیاس دلزدگی تحصیلی پکران، گوئتز و پری (2005)، مقیاس جو روانی- اجتماعی کلاس میشو، کومئو و گوپیل (1985) و مقیاس خودکارآمدی تحصیلی موریس (2001) بود پاسخ دادند. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از روش تحلیل معادلات ساختاری استفاده شده است. یافته‌ها نشان داد که ابعاد مشارکت دانش‌آموزان در فعالیت‌های کلاسی، بکاربستن مقررات و پشتیبانی، مستقیماً قادر به پیش‌بینی دلزدگی تحصیلی هستند. در بررسی اثرات غیرمستقیم نیز مشخص شد که ابعاد دلبستگی و پشتیبانی جوّ روانی ـ اجتماعی کلاس با واسطه‌گری خودکارآمدی تحصیلی منجر به کاهش دلزدگی می‌شوند. از طرفی بعد دلبستگی با میانجی‌گری خودکارآمدی اجتماعی منجر به افزایش دلزدگی تحصیلی دانش‌آموزان می‌شود. بر اساس این نتایج می توان به معلمان توصیه کرد که با ایجاد یکی جو روانی ـ اجتماعی مشارکتی، قاعده‌مند و حمایتی که تقویت کننده خودکارآمدی تحصیلی است در جهت کاهش دلزدگی نسبت به کلاس و یادگیری اقدام کنند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The causal model of classroom social-psychological climate and academic boredom with the mediating role of academic self-efficacy in high school students

نویسندگان [English]

  • Saeid Mazloumian 1
  • Somayeh Khazaei 2
1 Associate Professor, Department of Educational Sciences, Payame Noor University, Iran
2 Master student, Department of Educational Research, Payame Noor University, Iran
چکیده [English]

The aim of this study was to examine the effect of classroom psychosocial climate on students’ academic boredom by mediating the roleof academic self-efficacy dimensions. The research method was descriptive-correlational. The statistical population included all male and female students in the third grade ofhigh school in Borazjan in the academic year 2017-2018. 328 people were selected as the sample by cluster random sampling method and answered the research questionnaires, which included Pekran, Goetz and Perry (2005) academic boredom scale, Michaud, Comeau, and Goupil (1985) classroom psychosocial climate scale, and Morris academic self-efficacy scale (2001). Structural equation analysis was used to analyze the data. Results showed that the dimensions of student participation in classroom activities, application of rules, and teacher support were directly able to predict academic boredom. Indirect effects also showed that attaches toother students and teacher support dimensions of classroom psychosocial climate mediated academic self-efficacy, leading to a decrease in academic boredom. On the other hand, the attachment dimension leadsto increased academic boredom of students by the mediation of social self-efficacy. Based on these results, teachers can be advised to take action to reduce boredom towards class and learning by creating a participatory, regular, and supportive psychosocial atmosphere that enhances academic self-efficac.

کلیدواژه‌ها [English]

  • academic boredom
  • classroom psychosocial climate
  • academic self-efficacy
  • students

مراجع

  1. انصاری، حجت الله (1375). بررسی تأثیر جو روانی- اجتماعی کلاس در پیشرفت تحصیلی دانش آموزان مدارس ابتدایی شهر تهران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران.
  2. برک، لورا (1395). روان‌شناسی رشد (ترجمه یحیی سیدمحمدی). تهران: انتشارات رشد.
  3. خواجه، لاله؛ و حسین‌چاری، مسعود (1390). بررسی رابطه اضطراب اجتماعی و جو روانی - اجتماعی کلاس با خودکارآمدی تحصیلی در دانش‌آموزان دوره راهنمایی. فصلنامه روان‌شناسی تربیتی. شماره 20، سال 7. ص 153-131.
  4. دلاورپور، محمدآقا و حسین‌چاری، مسعود (1397). تبیین دلزدگی تحصیلی دانش‌آموزان با توجه به ادراک از محیط یادگیری و میانجی‌گری ارزش تکلیف. مجله مطالعات آموزش و یادگیری. 10 (2)، 32-1.
  5. دلاورپور، محمدآقا؛ حسین‌چاری، مسعود (1394). تبیین دلزدگی تحصیلی بر مبنای ویژگی‌های شخصیتی و راهبردهای مقابله‌ای. پژوهش در نظام‌های آموزشی. سال نهم، شماره 31. 125-91.
  6. دهقانی‌زاده، محمدحسین؛ حسین‌چاری، مسعود (1391). سرزندگی تحصیلی و ادراک از الگوی ارتباطی خانواده؛ نقش واسطه‌ای خودکارآمدی. مجله مطالعات آموزش و یادگیری، 4، (2)، 47-4.
  7. زاهد، عادل (1391). میزان همخوانی روابط کلامی غیرکلامی معلمان در جریان تدریس و ارتباط آن با پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان. مجله روان شناسی مدرسه، 1(1)، 61- 41.
  8. سیف، علی اکبر (1390). روان شناسی پرورشی نوین ( روان شناسی آموزش و یادگیری). ویرایش ششم، تهران: نشر دوران.
  9. غلامی، سمیه؛ حسین‌چاری، مسعود (1390). پیش‌بینی شادمانی دانش‌آموزان با توجه به ادراک آن‌ها از انتظارات معلم، نحوه ی تعامل معلم و خودکارآمدی. مجله مطالعات آموزش و یادگیری، 3(1)، 109- 83.
  10. کدیور، پروین؛ فرزاد، ولی‌ا...؛ کاوسیان، جواد؛ و نیکدل، فریبرز (1388). رواسازی پرسشنامه هیجان‌های تحصیلی پکران. فصلنامۀ نوآوری‌های آموزشی، شمارۀ 32 ، سال هشتم، ص 38-7.
  11. هاشمی، نفیسه (1383). بررسی رابطه ی بین ادراک از جو روانی- اجتماعی کلاس، جو عاطفی خانواده، اضطراب امتحان و استفاده از راهبردهای فراشناختی با پیشرفت تحصیلی دختران پایه دوم راهنمایی شهر اصفهان در سال 83-82. پایان نامه ی کارشناسی ارشد، دانشکده ی علوم تربیتی و روان شناسی دانشگاه تربیت معلم.
  12. حکمتیان، ملیحه؛ نوشاد، ناصر؛ و نیکدل، فریبرز (1397). دلزدگی تحصیلی از درس مطالعات اجتماعی بر اساس ساختار کلاس، کیفیت تدریس و حمایت عاطفی معلم. فصلنامه روانشناسی تربیتی. سال چهاردهم، شماره 49، ص 51 - 29.
مجله مطالعات روانشناسی تربیتی
دوره 18، شماره 42
شهریور 1400
صفحه 212-178

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار