نقش هوش اخلاقی در پیش بینی جهت گیری مذهبی در دانشجویان دانشگاه سیستان و بلوچستان

نوع مقاله : مقاله علمی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد روانشناسی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران

2 استادیار گروه روانشناسی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران

3 دانشیار گروه روانشناسی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران

چکیده

هدف پژوهش، پیش بینی جهت گیری مذهبی براساس هوش اخلاقی در دانشجویان دانشگاه سیستان و بلوچستان بود. روش پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی بود. جامعه آماری تحقیق کلیه دانشجویان دانشگاه سیستان و بلوچستان در سال تحصیلی ۱۳۹۴-۱۳۹۳ بودند، که از حدود تقریبی ۱۷۰۰۰ نفر، تعداد ۲۲۰ نفر با روش خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه های جهت گیری مذهبی (آلپورت، ۱۹۵۰) و هوش اخلاقی (لنیک و کیل، ۲۰۰۵) استفاده شده است. داده های بدست آمده با استفاده از آزمون ضریب همبستگی پیرسون، رگرسیون همزمان و t مستقل مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد بین جهت گیری مذهب درونی و هوش اخلاقی دانشجویان (۳۸/۰r= و ۰۱/۰>P) رابطه معناداری مثبت وجود دارد، اما بین جهت گیری مذهب بیرونی و هوش اخلاقی دانشجویان (۱۲/۰-r= و ۰۱/۰>P) رابطه معناداری منفی وجود دارد. نتایج تحلیل رگرسیون همزمان هوش اخلاقی و مؤلفه های آن نشان دهنده نقش آن در پیش بینی جهت گیری مذهبی درونی بود. یافته های t مستقل نشان داد که بین دانشجویان دختر و پسر از نظر جهت گیری مذهبی و هوش اخلاقی تفاوت معناداری (۰۱/۰>P) وجود دارد. بر اساس نتایج مذهب درونی باعث ایجاد آرامش، امید، انرژی مثبت، بخشایش و همدلی در افراد است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Role of the Moral Intelligence in Predicting Religious orientation among students at University of Sistan and Baluchestan

نویسندگان [English]

  • Yousef Tork Barahoui 1
  • Ali Arab 2
  • Zahra Nikmanesh 3
1 Master student of psychology,University of Sistan and Baluchestan , Zahedan, Iran
2 Assistant Professor of Psychology, University of Sistan and Baluchestan , Zahedan, Iran
3 Associate Professor, Department of Psychology, Faculty of Educational Sciences and Psychology.University of Sistan and Baluchestan , Zahedan, Iran
چکیده [English]

The present study aimed to determine the role of the moral intelligence in predicting religious orientation among students of University of Sistan and Baluchestan. The research method was descriptive correlational type. statistical population of the study including all students of Sistan and Baluchestan University in the academic year 2014-2015 that was around 17000 individuals, from which 220 students were selected by multi-stage cluster sampling. To collect the data Religious orientation questionnaire (Allport, 1950) and moral intelligence (Lennick and Kiel, 2005) were used. Data were analyzed using Pearson correlation coefficient, stepwise regression and independent t-test. The data analysis showed that there is a significant positive relationship between inner religious orientation and moral intelligence, but there was a negative significant relationship between external religious orientation and moral intelligence (p < 0.01, r=0.38). The results of stepwise regression analysis of moral intelligence and its components showed its role in predicting internal religious orientation (P <0.01, r=-0.12). Independent t-findings showed that the mean of internal religious orientation and moral intelligence in female students and external religious orientation in male students were higher and the observed difference was statistically significant (p < 0.01). According to the results of this study, inner religion causes peace, hope, positive energy, forgiveness and empathy in people.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Religious orientation
  • Internal religion
  • External religion
  • Moral intelligen
  1. ۱.آراسته، حمید رضا؛ عزیزی شمامی، مصطفی؛ جعفری راد، علی؛ و محمدی جوزانی، زهره (۱۳۸۹). بررسی وضعیت هوش اخلاقی دانشجویان، راهبرد فرهنگ، ۱۰: ۲۱۴-۲۱۰.

    ۲.امامی، زهرا؛ مولوی، حسین؛ کلانتری، مهرداد. (۱۳۹۳). تحلیل مسیر اثر هوش معنوی و هوش اخلاقی بر خودشکوفایی و رضایت از زندگی در سالمندان شهر اصفهان. فصلنامه دانش و پژوهش در روانشناسی کاربردی، ۲(۱۵)، ۱۳-۴.

    ۳.تورانلو صیادی، حسین؛ جمالی، رضا؛ میرغفوری، سید حبیب الله. (۱۳۸۶). بررسی رابطه اعتقاد به آموزه های مذهبی اسلام و هوش هیجانی دانشجویان؛ فصلنامه اندیشه نوین دینی، ۳(۱۱): ۱۷۲-۱۴۵.                                                                         

    ۴.جان بزرگی، مسعود. (۱۳۷۸). بررسی اثر بخشی روان درمانگری کوتاه مدت، آموزش خود مهارت گری با و بدون جهت گیری مذهبی اسلامی بر مهار اضطراب و تنیدگی، پایان نامه دکترا، چاپ نشده، دانشگاه تربیت مدرس تهران.                       

    ۵.خانیکی، هادی و تبریزی، منصوره. (۱۳۸۹). رضایت از زندگی زناشویی در رهگذر نگرش و کنش اخلاقی. فصلنامه علوم اجتماعی، ۴۶: ۲۲۸-۱۸۸.                                                                                                                      

    ۶.خداپناهی، محمد کریم و خاکساری بلادجی، محمدعلی. (۱۳۸۴). رابطه جهت گیری مذهبی و سازگاری روان شناختی در دانشجویان. مجله روانشناسی ۳۵، ۹(۳): ۳۲۰-۳۱۱.                                                                                                                                                 

    ۷.علوی، سید حمیدرضا. (۱۳۸۵). نگرش و رفتار دینی دانشجویان دانشگاه شهید باهنر کرمان، مجله علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه سیستان و بلوچستان، ۳: ۳۴-۱۵.                                                                                                 

    ۸.قدم پور، عزت الله؛ زهره داودیان و پرستو حسین آبادی. (۱۳۹۳). بررسی رابطه هوش اخلاقی و دینداری در میان دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی ایلام. نخستین همایش ملی علوم تربیتی و روان شناسی.                                                                                                                                      ۹.کوشکی، شیرین و خلیلی فرد، مهدی. (۱۳۸۹). نگرش مذهبی و منبع کنترل، مجله اندیشه و رفتار، ۴(۱۵): ۶۵-۵۸.              

    ۱۰.کیانی، ژاله؛ فروزش یکتا، فاطمه و عزیزی لیلا. (۱۳۹۱). جهت گیری دینی و جهت گیری پرسشگری دانشجویان دانشگاه امیر کبیر. فصلنامه پژوهش و برنامه ریزی در آموزش عالی، ۶۵: ۲۱-۱.                                                                                                                                                ۱۱. گنلسر، هری. (۱۳۹۰). درآمدی بر فلسفه اخلاق معاصر، (ترجمه: مهدی اخوان) تهران: انتشارات علمی و فرهنگی (سال انتشار به زبان اصلی، ۱۹۴۵).                                                                                                                             

    ۱۲.محمدی، سمیه؛ نخعی، نوذر؛ برهانی، فریبا؛ روشن زاده مصطفی. (۱۳۹۲). ابعاد هوش اخلاقی در حرفه ی پرستاری یک مطالعه ی توصیفی-مقطعی در شرق ایران. مجله ی ایرانی اخلاق و تاریخ پزشکی، ۶(۵): ۶۶-۵۷.                                  

    ۱۳.محمدی، سید داوود و مهرابی زاده، مهناز. (۱۳۸۵). ارتباط نگرش مذهبی با مکان کنترل و نقش جنسیت، فصلنامه پژوهشهای روانشناختی، ۹(۱۸): ۹۳-۸۵.                                                                                                              

    ۱۴.مختاری، عباس؛ عباسعلی، الهیاری؛ رسول زاده طباطبایی، سید کاظم. (۱۳۸۰). رابطه جهت گیری مذهبی با میزان تنیدگی. فصلنامه روانشناسی، ۵(۱۷): ۶۷ -۵۶.                                                                                                        

    ۱۵.مختاری پور، مرضیه؛ سیادت، علی. (۱۳۸۸). بررسی مقایسه ای ابعاد هوش اخلاقی از دیدگاه دانشمندان با قرآن و ائمه معصومین(ع) ، فصلنامه علمی-تخصصی مطالعات اسلام و روان شناسی، ۳(۴): ۱۱۸-۹۷

    16.Allport, G. w., & Ross, J. M. ( 1967). Personal religios orientation and Prejudice Journal of  Personality and Social Psychology, 5: 423-443.

    17.Anaya G., & Cole, D. (2001). Latino student achievement: exploring the influence of student and faculty interactions on college grades. J College Student Develop, 42 (1): 3-5.

    18.Ball, J., Armistead, L., & Austin, B. J. (2003). The relationship between religiosity and adjustment among African- American female, urban adolescents. Journal of Adolescence, 264:31- 446.

    19.Bekoff, marc. & Pierce, Jessice. (2009). Wild justice : the moral lives of animals, Chicago, university of Chicago press.

    20.Borba, M. (2001). Building Moral Intelligence: The Seven Essential Virtues that Teach Kids To Do The Right Thing, San Francisco. 192.

    21.Burg, S., Mayers, R. A., & Miller, L. J. (2011). Spirituality, Religion and Healthy Development in Adolescents. In B. B. B. Editors-in-Chief & J. P. Mitchell (Eds.), Encyclopedia of Adolescence (pp. 353-359). San Diego: Academic Press.

    22.Dezutter, J., Soenens, B. & hutsebaut, D. (2006). Religiosity and mental health: A further exploration of the relative importance of religious behaviors vs. religious attitudes. Personality and Individual  Differences, 40: 807-818.

    1. Brown, E. D. (1991). Human Universals. Philadelphia: Temple University Press.

    24.Feagin, J.R. (1964). Prejudice and religious types: A focused study of Southern  fundamentalists. Journal for the Scientific study of Religion, 4: 3-13.

    25.Ferguson, D. (1993). New Age Spirituality:an assessment, USA, Westminster John Knox press Publication.

    26.Kuh GD., & Hu S. (2001). The effects of student and faculty interaction in the1990s. Rev Higher Educ, 24 (3): 309-32.                                                                                                                             27.Lennic, D & Kiel, F. (2011). Enhancing business performance and leadership success in turbulent times. Pearson education, inc. prentice hall. Lsbn.                                                                                28.Langlois, L., & Lapointe, C. (2007). Ethical leadership in Canadian school organizations, London. Educational Managers Administration and Leadership, 35 (2): 247-60.                                                         29.Lennick, D., & Kiel, F. (2005). Moral Intelligence, Enhancing Business Performance and Leadership Success. 26-35.                                                                                                                      30.Martin, D. E., & Austin. B. (2010).Validation of the moral competncy Inventnory Measurement Instrument:Content, Construct,Convergent  and Discriminant  Approaches. Management  Research Review, 33 (50): 437-451.                                                                                                                      31.Martin, D. E., Rao, A., & Sloman, L. R. (2008). Plagiarism, integrity, and workplace deviance: a criterion study, Ethics and Behavior, 19 (1): 30-51.                                                                              32. Maselko, J., & Kubzansky, L. D. (2006). Gender differences in religious practices, spiritual experiences and health: Results from the US General Social Survey. Social Science & Medicine, 62: 2848-2860.                                                                                                                                             33- Mcnulty, K. etal. (2004). Perceived uncertainly,  Spiritual well-being and   Psychological adapttion in individual with multiiple  Sclerosis. Journal of   Family  Psychology.                             34- Narvaez  d. (2010). the emotional foundations of high moral intelligence,new directions for child and adolescent development,pp. 4:77-94.                                                                                              35.Navara, G. S., & James, S. (2005). Acculturaturatative stress of Missionaries: Does  religious orientation affect religious coping comping and adjustment? Interntional  Journal  of  Intercultural Relations.                                                                                                                                                      36.Ngammuk, P. (2011). A Study of 8 Fundamental Moral Characteristics among Thai Undergraduate Students. Hawaii International Conference on Education 9th Annual Conference January, 4-7.                                                                                                                                                    37.Rachline, H. (1995). Self Control: beyond commitment. Behavior and brain sciences, 18: 109-159. 38.Rama, Shukrie. (2001). Professors performance for effective teaching Kosovo case Procedia,. Social and Behavioral Sciences, 12: 117-121.                                                                                                                                                           39.Rasic, D. T., Belik, S. L., Elias, B., Katz, L. Y., Enns, M., & Sareen, J. (2009). Spirituality, religion and suicidal behavior in a nationally representative sample. Journal of Affective Disorders, 114 (1–3): 32-40.                                                                                                                                          40.Rucinski D,A & Bauch, P. A. (2006). Reflective, ethical and moral constructs in educational leadership preparation: Effects on graduates’ practices. Journal of Educational Administration, 44 (5): 487-508.                                                                                                                                                     41.Strizec, H. (1995). Coping strategies and religiosity. Journal of Studied Psychological, 37(3): 170-172.                                                                                                                                                          42.Takyi, K. B. (2003). Religion and women's health in Ghana: Insights into HIV/AIDs preventive and protective.                                                                                                                                         43.The Center for Academic Integrity. (2008). what is academic integrity. The fundamental values of academic integrity. 614-34.                                                                                                                            44.Turiano, N. A., Shawn, D., Whiteman, S. E., Hampson, B. W., Roberts & Daniel K. (2012). Personality and substance use in midlife: Conscientiousness as amoderator and the effects of trait change, Journal of Research in Personality, 46: 295–305.                                                                    45.Vachon, M. (2008). Meaning, Spirituality, and Wellness in Cancer Survivors. Seminars in Oncology Nursing, 24, (3), 218-225.                                                                                                            46.Wendorf  C. A, & Alexander S. (2005) The influence of individual- and class-level fairness-related perceptions on student satisfaction. Contemp Educ Psychol, 30 (2): 190-206.                                     47.Wimalasiri, J.S. (2001). Moral reasoning capacity of Management students and Practitioners: An empirical study in Australia. Journal of Managerial Psychology, 66, (8): 614-34.                                        48.Young, J. S. et al. (2000). The moderating relationship of spirituality on negative life events and psychological adjustment. Journal of Counseling and Value, 45 (1): 49-58.                                                49.Yonker, J. E., & DeHaan, L. G. (2012). The relationship between spirituality and religiosity on psychological outcomes in adolescents and emerging adults: A meta-analytic review. Journal of Adolescence, 35 (2): 299-314.