رابطۀ منبع کنترل با تجربۀ غرقگی و توانمندسازی روان‌‌شناختی معلمان

نوع مقاله : مقاله علمی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد مدیریت آموزشی

2 استادیار دانشگاه سیستان و بلوچستان

3 مدرس دانشگاه فرهنگیان

چکیده

متغیّرهای روان‌‌شناختی مانند منبع کنترل، تجربۀ غرقگی و توانمندسازی روان‌‌شناختی از عواملی هستند که در کیفیت‌‌بخشی کار معلمان نقش مؤثری ایفا می‌‌کنند. پژوهش حاضر، با هدف تعیین رابطۀ بین منبع کنترل با تجربۀ غرقگی و توانمندسازی روان‌‌شناختی معلمان انجام شده است. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی بود. جامعۀ آماری شاملِ همۀ معلمان دورۀ دوم مقطع ابتدایی ناحیۀ 2 شهر زاهدان (511 نفر) بود که با استفاده از روش تصادفی طبقه‌‌ای، 237 معلم به‌‌عنوان نمونۀ آماری انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده‌‌ها سه پرسشنامۀ کنترل درونی و بیرونی راتر (1966)، پرسشنامۀ تجربۀ غرقگی جکسون و اکلند (2002) و توانمندسازی روان‌‌شناختی اسپریتزر (1995) بوده است. نتایج تجزیه‌‌وتحلیل داده‌‌ها نشان داد، بین منبع کنترل با مؤلفه‌‌های مشوّق درونی، احساس تحول زمان، بازخورد بدون ابهام، اهداف روشن، تمرکز بر وظیفه، ادغام عملکرد آگاهی و چالش–مهارت از تجربۀ غرقگی رابطۀ منفی و معناداری وجود دارد؛ درصورتی‌‌که این رابطه برای مؤلفه‌‌های احساس کنترل و از دست دادن خودآگاهی، مثبت و معنی‌‌دار بود. همچنین، نتایج حاکی از آن است که بین منبع کنترل با توانمندسازی روان‌‌شناختی معلمان در مؤلفۀ شایستگی، معنادار است و با سایر مؤلفه‌‌ها (مؤثر بودن، معناداری و استقلال)، رابطۀ معناداری یافت نشد. می‌‌توان نتیجه گرفت که هرچه منبع کنترل معلمان درونی‌‌تر باشد، هم در حین فعالیت‌‌های کلاسی خود تجربۀ غرقگی بیشتری را ادراک می‌‌کنند و هم ازلحاظ روان‌‌شناختی توانمندتر هستند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

the relationship betweenteachers locus of control with experience flow and psychological empowerment

نویسندگان [English]

  • asefe mohsenian 1
  • seyed reza belaghat 2
  • zabilah elahi 3
چکیده [English]

Psychological variables such as locus of control, flow experience and psychological empowerment are factors that play an important role in the quality of teachers' work.This study aimed to investigate the relationship between locus of control with flow experience and psychological empowerment of teachers. The method of research was correlation. Statistical population contains all 511 teachers in the second period elementary school in two levels of Zahedan. 223 teachers answered the questionnaires as a Sample size that was selected by using Stratified-random Sampling method.Data collection tools wereRutter's internal and external control questionnaire (1966), Jackson's and Auckland's flow experience questionnaire (2002) and Spreader's psychological empowerment questionnaire (1995).The results of data analysis showed that the locus of control has a (negative) and significant relationship with all components of flow experience. And as the teacher'slocus of control is more internal, they perceive the flow experience during their class activities. Also, the results indicate that there is a negative and significant relationship between the locus of control and the psychological empowerment of teachers. The correlation coefficient of the locus of control with a competency component of -0.15 was significant at the level of 0.95 (P <0.05). On the other hand, there was no significant relationship between the teacher's locus of control and other components of psychological empowerment.It can be concluded that teachers with internal control in their work environment, experienced the flow and psychologically more powerful.

کلیدواژه‌ها [English]

  • internal and external Locus of control
  • flow experience
  • psychological empowerment

مراجع

1.ابطحی، سید حسین؛ عابسی، سعید. (1393). توانمندسازی واگذاری کار و تفویض اختیار. تهران: فوژان.
2.اصغری، آرزو؛ خداپناهی، محمدکریم؛ صالح صدق‌‌پور، بهرام. (1387). رابطۀ توانمندسازی و خودکارآمدی با رضایت شغلی. فصل‌‌نامۀ روان‌‌شناسی، 12(2)، 239-227.
3.بشلیده،کیومرث؛ هاشمی شیخ شبانی، سید اسماعیل؛ بهارلو، مصطفی. (1393). طراحی و آزمودن الگویی از پیشایندها و پیامدهای توانمندسازی روان‌‌شناختی. علوم رفتاری، 8(4)، 396-383.
4.حسن‌‌زاده، عبدالمجید؛ رجایی‌‌پور، سعید؛ نوری، ابوالقاسم. (1392). شفافیت نقش و توانمندسازی روان‌‌شناختی. چشم‌‌انداز مدیریت دولتی، 14، 155-135.
5.رضایی کارگر، فلور؛ سپاه منصور، مژگان؛ علی‌‌بخشی، سیده زهرا. (1391). اثربخشی آموزشی مهارت‌‌های تفکر خلاق و نقادانه بر منبع کنترل و سلامت عمومی در نوجوانان. مجلۀ پژوهش‌‌های روان‌‌شناسی اجتماعی، 2(6)، 78-59.
6.سلاجقه، سنجر، پوررشیدی، رستم؛ موسایی، محمود. (1392). تحلیل توانمندسازی روان‌‌شناختی کارکنان و رابطۀ آن با مدیریت دانش. مطالعات مدیریت (بهبود و تحول)، 20 (72)، 118-99.
7.سلطانی، ایرج؛ صریحی اسفستانی، رسول و عباسی، حمید. (1392). نقش میانجی رفتار شهروند سازمانی در تأثیر حمایت سازمانی ادراک‌‌شده و توانمندسازی روان‌‌شناختی بر عملکرد شغلی. مطالعات مدیریت (بهبود و تحول)، 23(70)، 229-209.
8.سلملیان، زهره؛ کاظم‌‌نژاد لیلی، احسان؛ غلامی چابکی، بهاره. (1396). بررسی ارتباط موفقیت تحصیلی دانشجویان با منبع کنترل (درونی–بیرونی). پژوهش در آموزش پزشکی، 9(4)، 48-39.
9.صفاری‌‌نیا، مجید؛ زارع، حسین؛ حسنی، لقمان. (1391). بررسی تأثیر آموزش تفکر انتقادی بر منبع کنترل و کاهش ناهماهنگی (برانگیختگی) شناختی دانش‌‌آموزان پسر سال دوم دبیرستان شهرستان بانه. شناخت اجتماعی، 1(1)، 76-66.
10.عبدالهی، بیژن؛ حیدری، سریه. (1388). عوامل مرتبط با توانمندسازی اعضای هیئت‌‌علمی دانشگاه: مطالعۀ موردی دانشگاه تربیت‌‌معلم تهران. فصل‌‌نامۀ انجمن آموزش عالی ایران، 2(1)، 135-111.
11.عبدی، فرهاد. (1392). بررسی ارتباط توانمندسازی روان‌‌شناختی با رضایت شغلی و اثر خودکارآمدی بر کارکنان شرکت فرش غرب. دومین همایش ملی بررسی راهکارهای ارتقای مباحث مدیریت، حسابداری، مهندسی صنایع در سازمان‌‌ها، دانشگاه آزاد اسلامی واحد گچساران، 27-26.
12.فیضی، طاهره؛ ذوالفقاری مقدم، آسیه. (1387). شناسایی متغیّرهای مرتبط با توانمندسازی روان‌‌شناختی کارکنان سازمان آموزش‌‌وپرورش شهر قم. مدیریت فرهنگ سازمانی،6(18)، 151-123.
13.قلایی، بهروز؛ کدیور، پروین؛ صرامی، غلامرضا؛ اسفندیاری، محمد. (1391). ارزیابی مدل باورهای خودکارآمدی معلمان به‌‌عنوان تعیین‌‌کنندۀ میزان رضایت شغلی آن‌‌ها و پیشرفت تحصیلی دانش‌‌آموزان.پژوهش در برنامه‌‌ریزی درسی (دانش و پژوهش در علوم تربیتی-برنامه‌‌ریزی درسی)،2(9)، 107-95.
14.ملکی‌‌آوارسین، صادق؛ زوار، تقی؛ وکیلی، راحله. (1392). رابطة توانمندسازی روان‌‌شناختی و تعهد سازمانی دبیران مدارس متوسطۀ شهرستان مراغه. فصل‌‌نامۀ رهبری و مدیریت آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار، 7(2)، 144-131.

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار