نقش سیستم‌‌‌‌های مغزی-رفتاری و تیپ‌‌‌‌های صبحی-عصری در پیش‌‌‌‌بینی اختلالات رفتاری دانش‌‌‌آموزان

نوع مقاله : مقاله علمی

نویسندگان

1 دانشیار دانشگاه محقق اردبیلی

2 کارشناس ارشد روانشناسی بالینی

چکیده

 
اختلالات رفتاری به شرایطی اطلاق می‌‌‌‌شود که رفتارهای کودک متناسب با سن عاطفی و روانی وی نیست و همواره با عوامل زیستی و شخصیتی در ارتباط بوده است. هدف از پژوهش حاضر، بررسی نقش سیستم‌‌‌‌های مغزی-رفتاری و تیپ‌‌‌‌های صبحی–‌عصری در پیش‌‌‌‌بینی اختلالات رفتاری در دانش‌‌‌‌آموزان دورۀ ابتدایی است. روش پژوهش حاضر از نوع همبستگی بود و نمونۀ پژوهش 180 دانش‌‌آموز دورۀ ابتدایی شامل پایه‌‌‌‌ها‌‌‌‌ی چهارم، پنجم و ششم بودند که به‌صورت نمونه‌‌‌‌گیری در دسترس انتخاب شدند. برای گردآوری داده‌‌‌‌ها از پرسشنامه‌‌‌‌های سیستم‌‌‌‌های مغزی-رفتـاری کارور و وایت، صبحی–‌عصری هورن-‌آستبرگ و اختلال رفتاری راتر(فرم والدین)استفاده شد و داده‌‌‌‌های گرد‌‌‌‌آوری‌شده با استفاده از آزمون‌‌‌‌های همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندگانه مورد تحلیل قرار گرفتند. یافته‌‌ها نشان دادند که اختلالات رفتای با مؤلفۀ حساس به پاداش (01/0 > p، 45/0- = r) و سائق (01/0 > p، 52/0- = r) از سیستم فعال‌‌‌‌سازی رفتاری و مؤلفۀ صبحی- عصری بودن (01/0 > p، 28/0- = r)، رابطۀ منفی؛ اما با مؤلفۀ جستجوی سرگرمی (01/0 > p، 36/0 = r) و حساسیت به تنبیه (01/0 > p، 59/0 = r)، رابطۀ مثبت دارد. همچنین نتایج رگرسیون نشان داد که سیستم بازداری رفتاری می‌‌‌‌تواند اختلالات رفتاری دانش‌‌‌‌آموزان را پیش‌‌‌‌بینی کند. به‌نظر می‌رسد هرچه سیستم بازداری رفتاری فعال‌‌‌‌تر باشد و افراد گرایش به تیپ‌‌‌‌‌های عصری داشته باشند، اختلالات رفتاری بیشتری نمایان می‌‌‌‌شود.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

the role of brain/behavioral systems and morningness-eveningness types in predicting students behavioral disorders

نویسندگان [English]

  • sajad basharpour 1
  • sepideh mahmoudzadeh 2
  • javad doroodi 2
چکیده [English]

Behavioral disorder refers to a situation in which a child’s behavior does not correspond with his/her emotional and psychological age, and it has always been associated with biological and personality factors. The aim of this study was to investigate the role of brain/behavioral systems and morningness-eveningness types in predicting behavioral disorders in elementary school students. This was a correlational study, and the sample consisted of 160 elementary school students in fourth, fifth, and sixth grades, which were selected by cluster sampling. To collect data, Behavioral Inhibition/Activation Systems Scale (BIS/BAS) of Carver and White, Horne & Östberg's Morningness-Eveningness Questionnaire , and the Rutter Parental Questionnaire were used, and the collected data were analyzed by the Pearson correlation coefficient and Multiple Regression Analysis. The results showed that behavioral disorders have a negative correlation with sensitivity to reward (r= -0/45, p<0/01), drive (from Behavioral Activation System) (r= -0/52, p<0/01), and morningness -eveningness‌ (r= -0/28, p<0/01), but have a positive correlation with fun seeking (r= 0/36, p<0/01) and sensitivity to punishment (r= 0/59, p<0/01). Furthermore, Regression Analysis showed that Behavioral Inhibition System can predict children's behavioral disorders.

کلیدواژه‌ها [English]

  • brain/behavioral systems
  • morningness-eveningness personality
  • Behavioral disorder

مراجع

1.اردستانی، مرضیه. (1396). ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﯿﺰان ﺷﯿﻮع اﺧﺘﻼﻻت رﻓﺘﺎری و ﺑﻬﺪاﺷﺖ رواﻧﯽ ﮐﻮدﮐﺎن ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﺳﺮﻃﺎن.ﻣﺎﻫﻨﺎﻣۀ ﭘﮋوﻫﺶ ﻣﻠﻞ، 2(19)، 137-150.
2.امیری، محمد؛ موسی‌‌زاده، توکل. (1394). مقایسۀ سیستم‌‌های مغزی-رفتاری در نوجوانان عادی و بزهکار،‌‌ مجلۀ سلامت و بهداشت، 6(1)، 19-29.
3.بشرپور، سجاد. (1394). صفات شخصیت. تهران، انتشارات ساوالان.
4.بلالی، رقیه؛ آقایوسفی، علی‌‌‌‌رضا. (1390). اثربخشی برنامۀ آموزش والدین بر کاهش مشکلات رفتاری کودکان، روان‌شناسی کاربردی، 5(4)، 59-73.
5.حبیبی، مجتبی؛ مرادی، خدیجه؛ پورآوری، مینو؛ صالحی، سمیه. (1394). بررسی میزان شیوع اختلالات رفتاری در دانش‌‌‌‌آموزان مقطع راهنمایی و متوسطۀ استان قم. مجلۀ تخصصی اپیدمیولوژی ایران، 11(1)، 56-63.
6.حسن‌زاده، رمضان. (1390). روش‌‌‌‌های تحقیق در علوم رفتاری. تهران: نشر ساوالان.
7.خان‌‌‌‌زاده، بابک. (1389). روان‌‌شناسی کودک: نقش آموزش خانواده در اصلاح اختلالات رفتاری کودکان. قم: نشر غیبت.
8.رواقی، کیوان؛ مهرعلیان، حسین‌‌‌‌علی؛ شاهقلیان، ناهید. (1380). شیوع اختلالات رفتاری کودکان در مدارس ابتدایی شهرکرد. نشریۀ پرستاری ایران. ‌‌13(27)، 35-41.
9.شفیع‌‌پور، زهرا؛ شیخی، علی؛ میرزایی، مهشید؛ و کاظم‌‌نژاد، احسان. (1394). سبک‌‌‌‌های فرزند‌‌‌‌پروری و ارتباط آن با مشکلات رفتاری کودکان. پرستاری و مامایی جامع‌نگر، 25(2)، 49-56.
10.عبدی، سلمان؛ عبدالهی مجارشین، رضا؛ باباپورخیرالدین، جلیل؛ قوجازاده، مرتضی. (1388). مقایسۀ صفات شخصیت مربوط به نظام‌‌های مغزی فعال‌‌سازی/ بازداری رفتاری در افراد دارای روابط جنسی پرخطر، کم‌خطر و عادی. مجلۀ پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تبریز،31 (3)، 56-49.
11.عیسی‌‌‌‌زادگان، علی؛ شیخی، سیامک؛ احمدیان، لیلا. (1390). تیپ‌‌‌‌های شبانه‌‌‌‌روزی صبحی-عصری و اضطراب حالت صفت در دانشجویان. مجلۀ پزشکی ارومیه، 22(2)، 145-137.
12.کارسازی، حسین؛ فرداینی سفلی، حامد؛ جعفرپور رضایی، میلاد؛ ماشینچی عباسی، نعیمه؛ هاشمی نصرت‌‌آباد، تورج. (‌‌1394). روابط ساختاری سیستم‌‌های مغزی-رفتاری و دشواری در تنظیم هیجان با نشانه‌های اختلال اضطراب فراگیر. مجلۀ دست‌‌آوردهای روان شناختی، 4(1)، 153- 172.
13.محمدزاده ابراهیمی، علی؛ رحیمی، طیبه؛ و خراسانی‌‌‌‌نیا، امیرپویا. (1394). نقش سیستم‌‌‌‌های مغزی- رفتاری در پیش‌‌‌‌بینی رفتارهای پرخطر دانش‌‌‌‌آموزان مقطع متوسطۀ شهر بجنورد. مجلۀ دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی، 7(1)، 175-188.
14.مسکینی جانکبری، فاطمه؛ چهرآزاد، مینو؛ محمودی، هایده. (1387). مقایسۀ مشکلات رفتاری کودکان سن مدرسه مبتلا به تالاسمی مراجعه‌‌‌‌کننده به مرکز کودکان شهر رشت با همسالان خود. مجلۀ پرستاری و مامایی جامع‌‌‌‌نگر، 16(2)، 19-27.
15.میلانی‌‌فر، بهروز. (1391). روان‌شناسی کودکان و نوجوانان استثنایی. تهران: نشر قومس.
16.ﻣﻬﺮﯾﺎر، اﻣﯿﺮﻫﻮﺷﻨﮓ؛ ﯾﻮﺳﻔﯽ، فریده. (1370). ﺗﺸﺨﯿﺺ و درﻣﺎن ﺑﯿﻤﺎری‌‌ﻫﺎی رواﻧﯽ در ﮐﻮدﮐﺎن. ﺗﻬﺮان، اﻧﺘﺸﺎرات رشد.
17.یارمحمدیان، احمد. (1389). روان‌‌شناسی کودکان و نوجوانان ناسازگار: اختلالات رفتاری- عاطفی. تهران، نشر یادوارۀ کتاب.

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار