بررسی نقش مهارت‌های اجتماعی و جوّ خانواده در حل مسألۀ اجتماعی: نقش واسطه‌ای انعطاف‌پذیری شناختی

نوع مقاله : مقاله علمی

نویسندگان

1 دانشگاه شیراز

2 کارشناسی ارشد

3 دانشیار دانشگاه شیراز

چکیده

پژوهش حاضرباهدف بررسی نقش واسطه‌‌گری انعطاف‌‌پذیری شناختی در حل مسألۀ اجتماعی با رویکرد به متغیّرهای مهارت‌‌های اجتماعی و جوّ عاطفی خانواده انجام شد.  بدین منظور 200 نفر (شامل 100 پسر و 100دختر) از دانش‌آموزان کلاس ششم ابتدایی شهر شیراز با روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای انتخاب شدند. برای گردآوری اطلاعات از مقیاس جوّ عاطفی خانواده (هیل‌برن، 1964)، مقیاس سنجش مهارت‌های اجتماعی ماتسون (1983)، پرسش‌نامۀ حل مسألۀ اجتماعی (دیزوریلا، نزو، میدو-الیورس، 2002) و پرسش‌نامۀ انعطاف‌پذیری شناختی (دنیس و وندروال، 2010) استفاده شد. داده‌‌ها با استفاده از شیوۀ آماری تحلیل مسیر، با نرم‌افزارAMOSمورد تحلیل قرار گرفت و شاخص‌های برازش مدل استخراج شد. نتایج پژوهش حاضر نشان از برازش مطلوب مدل داشت و در‌نتیجه مدل مورد پژوهش تأیید شد. علاوه‌بر این، نتایج نشان داد که متغیّر مهارت‌‌های اجتماعی پیش‌‌بینی‌کنندۀ مثبت و معنادار حل مسألۀ اجتماعی است. همچنین متغیّرهای مهارت‌‌های اجتماعی و جوّ عاطفی خانواده، پیش‌‌بینی‌کنندۀ مثبت و معنادار انعطاف‌‌پذیری شناختی هستند. از طرف دیگر، انعطاف‌‌پذیری شناختی نیز حل مسألۀ اجتماعی را پیش‌‌بینی می‌‌کند،اما بین جوّ عاطفی خانواده و حل مسألۀ اجتماعی، ارتباط معناداری مشاهده نشد؛ ولی نقش واسطه‌‌گری انعطاف‌‌پذیری شناختی بین مهارت‌های اجتماعی، و جوّ عاطفی خانواده با حل مسألۀ اجتماعی تأیید شد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Role of Social Skills and the Family Emotional Atmosphere in Social Problem Solving: The Mediating Role of Cognitive Flexibility

نویسندگان [English]

  • mahboobe alborzi 1
  • abdolrahman anbari 2
  • fariba khoshbakht 3
چکیده [English]

The aim of this study was to investigate the mediating role of cognitive flexibility in social problemsolving, social skills and familie’s emotional atmosphere. Participants included 200 subjects (100 boys and 100 girls) from sixth grade elementary students in Shiraz who were selected by random cluster sampling. For data collection, was used Emotional Family Atmosphere Scale (Heil Burn, 1964), measures of social skills Matson (1983), Social Problem Solving Inventory (D’Zurilla, Nezu, Maydeu and Olivarse, 2002) and Cognitive Flexibility Inventory (Dennis and Vander Wal, 2010). . Data were analized by Path analysis with AMOS software and model parameters were extracted. The present results showed that the model fits very desirable and therefore the model was confirmed. Results showed that social skills predict positive and meaningful social problem solving. Also Social skills and Familie’s Emotional Atmosphere predicst a positive and meaningful cognitive flexibility. On the other hand the social problem solving predict the cognitive flexibility. But the relationship between familie’s emotional atmosphere and social problem-solving was not significant.But the mediating role of cognitive flexibility in socialproblem solving, social skills and familie’s emotional atmospherewas confirmed.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Social Problem Solving
  • Social Skills
  • Familie’s Emotional Atmosphere
  • Cognitive Flexibility

مراجع

1.احدی، بتول، میرزایی، پری، نریمانی، محمد، ابوالقاسمی، عباس.(1388). تأثیر آموزش حل مسألۀ اجتماعی بر سازگاری اجتماعی و عملکرد دانش‌آموزان کم‌رو. پژوهش در حیطۀ کودکان استثنایی، دوره نهم، شماره 3، 193-202.
2.بیانی، علی‌اصغر، بیانی، علی. (1389). ویژگی‌های روان‌سنجی فرم کوتاه سیاهۀ حل مسألۀ اجتماعی. مجلۀ روان‌شناسی تحلیلی: روان‌شناسان ایرانی، شماره26، 147-154.
3.بیابانگرد، اسماعیل.(1384). روش‌های افزایش عزت‌نفس در کودکان و نوجوانان. تهران: انجمن اولیا و مربیان.
4.بیرامی، منصور، مرادی، علیرضا.(1385). تأثیر آموزش مهارت‌های اجتماعی بر کفایت اجتماعی دانش‌آموزان. فصلنامۀ روان‌شناسی دانشگاه تبریز، شماره 4، 47-67.
5.تقی زاده، محمداحسان، فرمانی، اعظم.(1392).بررسی نقش انعطاف پذیری شناختی در پیش بینی نومیدی و تاب آوری در دانشجویان. فصلنامه روانشناسی شناختی، دوره 1، شماره 2، 67-75
6.جلوه‌گر، افسانه، کارشکی، حسین؛ اصغری‌نکاح، سید محسن.(1393). تأثیر آموزش خودتنظیمی بر حل مسألۀ اجتماعی کودکان پیش‌دبستانی دختر و پسر. مجلۀ پژوهش‌های علوم شناختی و رفتاری. شماره 4، 155-166.
7.حقیقی، جمال؛ شکرکن، حسین؛ موسوی‌شوشتری، مژگان.(1381). بررسی شیوه‌‌های فرزندپروری با خودکارآمدی و سلامت روانی دانش‌‌آموزان. مطالعات تربیتی و روان‌شناسی دانشگاه فردوسی، شماره 33، 21-38.
8.خانی موصلو، محمود. (1391). بررسی رابطۀ بین مهارت‌های حل مسأله‌ اجتماعی و رضایت از زندگی در میان دانش آموزان با و بدون اختلال بینایی. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد دانشگاه شیراز.
9.خوشکام، زهر، ملک‌پور، مختار، مولوی، حسین. (1387). اثربخشی آموزش حل مسألۀ گروهی بر مهارت‌های اجتماعی دانش‌آموزان با آسیب بینایی. پژوهش در حیطۀ کودکان استثنایی. شماره 8، 141-156.
10.سلطانی، اسماعیل، شاره، حسین، بحرنیان، عبدالمجید، فرمانی، اعظم. (1392). نقش واسطه‌ای انعطاف‌پذیری شناختی در ارتباط بین سبک‌های مقابله‌ای و تاب‌آوری با افسردگی. مجلۀ علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی،شماره 18، 88-96.
11.شکوهی یکتا، محسن، زمانی، نیره، پورکریمی، جواد. (1393). تأثیر آموزش مهارت حل مسألۀ بین فردی بر افزایش مهارت‌های اجتماعی و کاهش مشکلات رفتاری دانش‌آموزان دیرآموز پایۀ اول دبستان. مطالعات روان‌شناختی دانشکدۀ علوم تربیتی و روان‌شناسی دانشگاه الزهرا.شماره 10 دوره 4،7-32..
12.شولتز، دوان.(1381). نظریه‌‌های شخصیت.(مترجمان  بهزاد گودرزی، فرهاد جمهری، محمدرضا نیکخو، یوسف کریمی، سیامک نقشبندی، هادی بحیرایی). تهران: انتشارات ارسباران.
13.فرهودیان، علی.(1384). انعطاف‌‌پذیری، سازگاری و نشانه‌‌های روان‌پزشکی. تازه‌‌های علوم شناختی. شماره7، 74-76.
14.گلچین، مهری، نصیری، محمود، نجمی، سید بدرالدین، بشردوست، نصراله.(1380). ارتباط عملکرد خانواده با برخی ویژگی‌های روانی نوجوانان دختر و پسر، مجله پژوهش در علوم پزشکی،شماره 6، 300-302.
15.معتمدی، سید‌هادی، حاج بابایی، حسین، بیگلریان، اکبر، فلاح سلوکلایی، منیژه. (1391). تأثیر آموزش مهارت حل مسأله بر افزایش کفایت اجتماعی نوجوانان دختر. فصلنامۀ پژوهش‌های اجتماعی،شماره 14، 17-29.
16.معین، لادن، غیاثی، پروین، مسموعی، راضیه.(1390). رابطۀ سخت‌‌رویی روان‌شناختی با سازگاری زناشویی. فصلنامۀ پژوهش جامعه‌‌شناسی زنان، شماره 2، 163-190.
17.یزدان پناه، محمدعلی، حضرتی ویری، اصغر، کیانی، ستار، اشرف آبادی، مسعود.(1391). نقش سبک های حل تعارض والدین و سازگاری اجتماعی و شیوه های حل مسأله اجتماعی فرزندان، مجله رفاه اجتماعی، شماره 47، 267-280.
18.یوسفی، فریده، خیر، محمد.(1381). بررسی پایایی و روایی مقیاس سنجش مهارت‌های اجتماعی ماتسون و مقایسۀ عملکرد دختران و پسران دبیرستانی در این مقیاس. مجلۀ علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، 18شماره، 147-158.
 

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار